Voedselfamilies vergroten waarde van eten

Nieuwe Oogst | 24 maart

Met workshops over verschillende families van ingrediënten en gewassen wil het project 'Raken met Smaken' streekeigen voedsel uit de Achterhoek en de Liemers op de kaart zetten. Fooddesigner Katja Gruijters: 'We willen een beweging in gang zetten, waardoor de regio krachtig naar buiten kan treden vanuit zijn eigen lokaliteit.'

Vanuit het project 'Raken met Smaken' is fooddesigner Katja Gruijters uit De Steeg met de Farm Food Family op tournee door de Achterhoek. Zij geeft workshops over verschillende families van ingrediënten en gewassen in de negen deelnemende gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doesburg, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk.

Op zondag 8 maart vond een workshop plaats bij geitenboerderij De Brömmels in het Woold bij Winterswijk. De Farm Food Family die daarbij aan de orde kwam, was die van de Bovidae en draaide om geiten en koeien.

Bonte geiten

Eigenaar Bert Kots van De Brömmels heeft 148 Nederlandse bonte geiten, een betrekkelijk zeldzaam ras. Hij sprak over zijn kleinschalige bedrijf met een kaasmakerij en een winkel. Daarna mochten de bezoekers een kijkje nemen bij de geiten en zelf een geitenkaasje maken.

John Arink nam het stokje over met een uitleg over zijn Ekoboerderij in Lievelde, een biologische melkveehouderij met vijftig Fries-Hollandse koeien. Op zijn bedrijf brengt hij kringlooplandbouw in de praktijk door zijn koeien alleen ruwvoer te geven en zelf kaas te maken, onder andere Zwaluwgekwetter, een soort camembert van Nederlandse bodem, die hij afzet richting horeca en de winkels van Ekoplaza.

Vervolgens bereidde chef-kok Mike Vrijdag van restaurant Strandlodge in Winterswijk samen met twee kinderen uit het publiek een gerecht met hangop en wei van geitenmelk. De workshop eindigde met een proeverij met kaas en worst van koeien en geiten.

Producenten met passie

De tournee van de Farm Food Family is in september 2019 begonnen met een startevenement in Ulft waarbij alle 'voedselfamilies' werden gepresenteerd. Daarna zijn al verschillende workshops gehouden: over appels, over mosterd- en koolzaad en over rodekool, spruitjes, broccoli en boerenkool.

Op het programma staan nog workshops over kippeneieren, prei en aanverwante gewassen, granen, hazelnoten en druiven. Op de website van 'Raken met Smaken', farmfoodfamily.nl, is meer informatie over het project en de geplande workshops te vinden.

De coronacrisis heeft er wel toe geleid dat de toekomstige workshops voorlopig zijn uitgesteld. Het is de bedoeling dat deze op een later moment nog zullen plaatsvinden.

Ontstaan uit twee projecten

Het project 'Raken met Smaken' is ontstaan uit twee onafhankelijk van elkaar uitgevoerde projecten. Gruijters heeft zich in 2017 in opdracht van het Cultuur- en Erfgoedpact Achterhoek verdiept in de geschiedenis van streekproducten. 'Ik ben met een frisse blik op ontdekkingstocht gegaan en werd daar enorm enthousiast van. Al die pareltjes die producenten met passie maken van mooie ingrediënten.'

Tegelijk verrichte voedingsspecialist Maurits Steverink van Kenniscentrum Nelles in Silvolde vanuit Smaakacademie Achterhoek een analyse van de voedselsector in de Achterhoek. Het doel daarvan was om streekeigen voedsel uit de Achterhoek en de Liemers meer op de kaart te zetten door andere manieren van werken.

Netwerk

'Wij hebben drie jaar gewerkt aan het ontwikkelen van een netwerk met scholen, vakmensen en agrariërs', zegt Steverink. 'Dat heeft geresulteerd in twee Achterhoekse Smaakboeken: Alles van het Dier en Alles van de Grond.'

De boeken kwamen ook onder de aandacht van de cultuursector en via hen bij Gruijters. 'Ik dacht: wat was het fijn geweest als ik die boeken eerder had gehad', zegt zij. Steverink: 'Ik zag het als een godsgeschenk dat er een fooddesigner op ons pad kwam. We hadden echt behoefte aan een creatieve geest die mensen op een ander been kon zetten.'

Achterhoekse rituelen

Volgens Steverink past 'Raken met Smaken' precies in het programma 'Achterhoek Food', waarin disciplines als toerisme, landbouw, maakindustrie en horeca samenwerken om aan de hand van cultuur en historie de waarde van eten te vergroten. Gruijters voegt daaraan toe dat het mooi zou zijn als daaruit nieuwe Achterhoekse rituelen ontstaan, zoals preihappen bij Smits Groentekwekerij in De Heurne.

Door consumenten met een andere blik naar voeding te laten kijken, zullen ze die meer gaan waarderen, denken beide initiatiefnemers. Daarnaast willen ze aandacht vestigen op de veranderingen die het verduurzamen van de processen in de hele keten met zich meebrengen.

Natuurinclusieve landbouw

Steverink: 'De Fransen hebben hun terroir voor olijven en wijn. In de Achterhoek willen we iets dergelijks voor elkaar krijgen, waarbij we voedsel willen verbinden met natuurinclusieve landbouw zonder te vervallen in kneuterigheid.' Gruijters: 'We willen een beweging in gang zetten, waardoor de regio krachtig naar buiten kan treden vanuit zijn eigen lokaliteit.'